Van eilandjes naar samenwerking: datagestuurd werken helpt statushouders beter aan werk

Regionale verbinders statushouders spelen een sleutelrol binnen de arbeidsmarktregio’s (AMR’s). Zij helpen statushouders op weg naar werk door bestaande initiatieven te verbinden, succesvolle aanpakken op te schalen en nieuwe kansen te ontwikkelen. Charita Maikoe is de regionale verbinder voor de AMR Amersfoort en een groot voorstander van datagestuurd werken.

Charita: ‘Veel gemeenten werken nog op hun eigen eiland. Ik wilde juist weten: welke data hebben wij en welke trajecten zijn beschikbaar. Waar is behoefte aan en hoe brengen we dat in beeld.’ Haar doel: meer overzicht en samenwerking. Want zonder inzicht in opleiding, werkervaring en taalvaardigheid van inburgeraars, blijven ze te lang hangen in algemene trajecten, terwijl ze sneller geholpen kunnen worden richting werk.

Datadashboard als fundament

Om dat inzicht te krijgen, werkt AMR Amersfoort met een datadashboard dat samen met data-analisten van de regiogemeenten is ontwikkeld en in praktijk gebracht. Hierin heeft Charita samengewerkt met Zeycan Sahin, toenmalig projectleider Inburgering bij Divosa, die eerder ervaring had opgedaan in gemeenten als Utrecht, Rotterdam en Ede. ‘Ik ben letterlijk de systemen ingedoken’, vertelt Charita. ‘Van burgerzaken tot klantvolgsystemen: overal gegevens opgehaald en gesynchroniseerd op dossierniveau. Dat gebeurt in Nederland bijna nergens. Maar het levert ontzettend veel waardevolle informatie op.’

Het dashboard bundelt data uit verschillende bronnen, zoals gemeentelijke systemen en arbeidsmarktinformatie, en maakt daar overzichtelijke dashboards van. ‘Een gemeente ziet direct hoeveel inburgeraars nog een bijstandsuitkering hebben, wat hun achtergrond is en welke vervolgstappen kansrijk zijn.’

Van cijfers naar actie

Charita Maikoe benadrukt dat de kracht niet in de data zelf zit, maar in wat ermee gedaan wordt. ‘Uit de gegevens bleek bijvoorbeeld dat een groep statushouders binnen de AMR al een redelijke taalbasis had en 32 uur beschikbaar was. Dan weet je: deze mensen kunnen met de juiste ondersteuning direct richting werk. In dit geval werd samen met opleiders en werkgevers een traject in het onderwijs opgezet, waarin deelnemers een deel konden werken en tegelijk een diploma haalden. Zo bouwen ze niet alleen werkervaring op, maar ook perspectief voor de lange termijn’, zegt Charita. Zeycan vult aan: ‘De data laat zien waar de kansen liggen. Zonder dat overzicht had niemand deze groep zo snel in beeld gehad.’

Privacy en vertrouwen

Het werken met data op AMR-niveau is niet zonder uitdagingen. Gemeenten zijn huiverig vanwege privacy en eerdere datalekken. ‘We moesten echt aan de slag met de juridische afdeling van de gemeenten om allerlei goedkeuringen te krijgen’, vertelt Charita. ‘Maar we zijn er uitgekomen: gegevens van individuele inburgeraars blijven bij de klantmanagers. Wij als AMR werken met geanonimiseerde en geaggregeerde data. Dat was cruciaal om vertrouwen te winnen.’ Ook Zeycan ziet dat het maken van goede afspraken over de inzet van data een lastig proces kan zijn. ‘Toch is het nodig om verder te komen’, zegt ze. ‘Je moet zorgvuldig zijn, maar ook durven laten zien dat dit werkt. Anders blijft iedereen op zijn eigen eiland.’

Data beïnvloedt beleid

Wat de aanpak in de AMR Amersfoort bijzonder maakt, is dat de inzichten direct doorwerken in beleid en inkoop. Uit de data bleek bijvoorbeeld dat er binnen de AMR tien statushouders waren met bouwervaring en voldoende taalniveau en die klaarstonden voor werk. In plaats van losse trajecten in te kopen, kon de regio meteen een compleet leerwerktraject opzetten: vier dagen werken, één dag naar school, met uitzicht op een diploma.

Charita: ‘Normaal koopt elke gemeente zelf leerwerktrajecten in, maar met deze informatie kunnen we precies onderbouwen waar de behoefte ligt. Zeycan ziet dat als winst: ‘Het gaat er niet om zoveel mogelijk data te verzamelen, maar om ons werk efficiënter en effectiever te maken. Je ziet meteen wat werkt, waar de gaten zitten en welke stappen slim zijn.’

De mens achter de cijfers

Beiden benadrukken dat data nooit de menselijke maat mag overschaduwen. ‘Data geeft richting, maar uiteindelijk gaat het om het gesprek met de inburgeraar zelf’, zegt Charita. ‘Misschien speelt er thuis iets waardoor werken (nog) niet kan, of is er kinderopvang nodig. Dat lees je niet in een tabel, dat hoor je pas in een gesprek. Maar omdat de basisinformatie al bekend is, kun je sneller de diepte in. Dat kan de begeleiding persoonlijker én effectiever maken.’

Landelijke benchmark als spiegel

Naast de regionale data-aanpak speelt ook de landelijke Benchmark Statushouders & Inburgering van Divosa, BMC en Stimulanz een belangrijke rol. Die benchmark geeft gemeenten de mogelijkheid hun resultaten te vergelijken met die van anderen. Natuurlijk kijken de benchmarkcijfers altijd terug naar het verleden, maar juist daardoor maken ze zichtbaar of beleid daadwerkelijk effect heeft gehad. ‘Je kunt meten of je inzet verschil maakt’, zegt Charita. ‘En dat helpt om keuzes voor de toekomst scherper te maken. Het is een spiegel die je dwingt kritisch te kijken: wat werkt, wat niet – en waar moeten we bijsturen?’

‘We laten zien dat het kan’

Wat in AMR Amersfoort gebeurt, sluit aan bij een bredere behoefte. Ook in andere arbeidsmarktregio’s klinkt steeds vaker de vraag naar meer inzicht en beter onderbouwd beleid. ‘Iedereen wil goede cijfers om betere beslissingen te nemen’, zegt regionaal verbinder Charita. ‘Wij laten zien dat het haalbaar en nuttig is om dit regionaal te organiseren. De uitdagingen zijn overal vergelijkbaar. Het mooie is dat datagestuurd werken overal kan. Wij willen met alle plezier laten zien met welke data wij aan de slag zijn gegaan, zodat andere regio’s het wiel niet opnieuw hoeven uit te vinden.’

Kansen voor de toekomst

De aanpak in Amersfoort laat zien dat het kan: meer inzicht, snellere doorstroom en betere trajecten. Toch is er nog veel te winnen. Betere koppelingen tussen landelijke en regionale systemen, nauwere samenwerking met werkgevers en nog meer uitwisseling tussen regio’s staan hoog op de wensenlijst. ‘Dit is pas het begin,” zegt Charita. ‘We leren elke dag bij. Het belangrijkste is dat we zien dat het werkt.’