Kansrijk Talent: springplank naar de arbeidsmarkt

Mario van Dijk presenteerde Kansrijk Talent in september tijdens het Divosa Benchmark Festival als een succesvolle manier om met name een deel van de statushouders een meetbaar betere start richting arbeidsmarkt te geven. Mario is sinds 2023 regionale verbinder statushouders in de Gronings-Drentse arbeidsmarktregio (AMR). Samen met medeprojectleider Inge Westerhof is hij aanjager van de Kansrijk Talent-aanpak. Als regionale verbinder heeft hij allereerst gekeken naar initiatieven in de regio die de potentie hebben om bij te dragen aan succesvolle integratie naar werk.

Onderscheidend

Mario: ‘Het bleek steeds moeilijker te zijn om kandidaten te vinden voor die initiatieven, omdat klantmanagers en werkcoaches vonden dat kandidaten binnen hun caseload nog niet klaar waren voor zo’n stap. Eigenlijk zagen we al snel dat één programma binnen de regio nog niet ontwikkeld was: het aanleren van basisvaardigheden om de stap te zetten naar al die mooie andere initiatieven. Een beetje zoals een brugklas bij de middelbare school.’

Mario: ‘We hebben het vervolgens expliciet zo opgezet dat één ding centraal staat: het talent van mensen achterhalen en daarmee aan de slag gaan. Het maakt niet uit of je statushouder bent, langdurig werkloos, of een andere achtergrond hebt. Als je de wil hebt om stappen te zetten, bieden wij je de ruimte om te groeien.’

Na een pilot bij drie leer-werkbedrijven in de regio, waren de gemeentes én de andere leer-werkbedrijven overtuigd van de meerwaarde van de aanpak. Sindsdien wordt die in de hele AMR toegepast.

Talenten, competenties en autonomie

Het programma bestaat uit drie intensieve maanden waarin deelnemers een reis maken langs hun eigen talenten, competenties en autonomie. ‘De eerste maand draait volledig om veiligheid en groepsvorming. We ontdekken samen wat iemands talenten zijn. Veel mensen realiseren zich niet eens wat ze al kunnen,’ legt Mario uit. Trainers vragen deelnemers bijvoorbeeld na te denken over momenten waarop ze trots waren, wat helpt om verborgen talenten naar boven te halen.

De tweede maand richt zich op competenties. Via workshops en bedrijfsbezoeken ontdekken deelnemers praktische vaardigheden en leren ze omgaan met tegenslagen. ‘Veel mensen worstelen met faalangst’, zegt Mario. ‘Een van de workshops heet bijvoorbeeld 'Ik kan niet, bestaat niet'. Hier leren mensen dat fouten maken een essentiële stap is naar groei. We noemen dat faalmoed kweken.’

In de laatste maand gaat het om het concreet maken van doelen. Deelnemers werken tijdens het programma ook met een eigen persoonlijk ontwikkelplan en oefenen met vaardigheden zoals solliciteren of communiceren met een leidinggevende. ‘Ze leren letterlijk aan de knoppen draaien van hun eigen leven’, aldus Mario. In deze ontwikkelplannen zijn ook de accountmanagers en de opleidingsinstanties geïnteresseerd: die vinden er de haakjes in om mensen verder te ontwikkelen richting werk. Er is dan ook veelvuldig contact tussen de collega’s binnen deze werkgebieden.

‘Groepsaanpak maakt het verschil’

Bij Afeer, het sociaal ontwikkelbedrijf van de gemeenten Oldambt, Pekela en Westerwolde, heeft Kansrijk Talent inmiddels een vaste plaats in het aanbod. Hans van Onsenoord is één van de trainers die het intensieve traject met de deelnemers aangaat. Hans: ‘Het traject richt zich op het activeren van deelnemers, ongeacht hun achtergrond. De groepen zijn heel divers. Sommigen hebben geen werkervaring, anderen spreken de taal niet goed. Toch vinden ze elkaar in het traject en leren ze van elkaar’, vertelt de trainer.

De groepsdynamiek binnen Kansrijk Talent is volgens Hans een van de grootste succesfactoren. ‘In een groep leren mensen niet alleen van de trainers, maar ook van elkaar. Dat geeft veel energie.’ Een ander voordeel van de groepsaanpak is dat deelnemers zich minder snel ‘verloren’ voelen. ‘Vroeger hadden mensen alleen een-op-een gesprekken met een werkcoach. Nu blijven we continu in contact met de deelnemers, en dat maakt een groot verschil. We zien veel meer duurzame resultaten,’ aldus de trainer.

Samen de finish halen

Deelnemers ondersteunen elkaar en bouwen een sociaal netwerk op dat vaak blijft bestaan na afloop van het traject, is ook de ervaring van regioverbinder Mario van Dijk: ‘In het begin twijfelden we of we statushouders apart moesten begeleiden vanwege taal of cultuurbarrières, maar de deelnemers zélf waren hier heel duidelijk over: ‘We halen samen de finish.’ Dat werkt geweldig en versterkt ook de taal- en sociale vaardigheden.’ Een prachtig voorbeeld hiervan is een groepje deelnemers uit de regio. Mario: ‘Vier statushouders en een transgender deelnemer ontdekten tijdens het traject dat ze dezelfde wijk delen, maar elkaar nooit eerder hadden ontmoet. Nu gaan ze samen sporten, zijn vriendinnen geworden en hebben ze een sociaal netwerk opgebouwd. Over integratie gesproken…’

Werknemersvaardigheden ontwikkelen

Ook statushouder Nur Alam heeft dat als Kansrijk Talent-deelnemer ervaren. Hij vertelt: ‘Ik leerde veel over werken in Nederland. De groep hielp me om door te zetten, en ik ontdekte dat ik schilderen leuk vind.’ Nur werkt nu bij Afeer in een team dat renovatieprojecten uitvoert voor woningcorporaties. Zijn praktijkbegeleider daar is Geert van Duinen. Die vult aan: ‘We werken aan echte opdrachten, zoals het opknappen van leegstaande woningen. Het is mooi om te zien hoe deelnemers groeien in vakmanschap en zelfvertrouwen. Nur, bijvoorbeeld, begon hier met weinig ervaring, maar al snel bleek dat schilderen hem ligt. We begeleiden hem nu richting een BBL-opleiding, zodat hij verder kan groeien.’

De praktijkbegeleiding zorgt ervoor dat deelnemers al tijdens het traject werknemersvaardigheden ontwikkelen, zoals op tijd komen en samenwerken. ‘Die vaardigheden zijn cruciaal’, benadrukt de begeleider. ‘Het maakt hen niet alleen sterker in hun werk, maar ook in hoe ze zichzelf presenteren aan toekomstige werkgevers.’

Praktische barrières wegnemen

Een cruciale succesfactor van Kansrijk Talent is het wegnemen van praktische barrières. ‘Vervoer is bijvoorbeeld een groot probleem in onze regio’, legt Mario van Dijk uit. ‘Daarom hebben we geregeld dat deelnemers gratis kunnen meeliften met WMO-vervoer. Dat maakt echt een verschil.’

Voor de toekomst zijn er plannen om drempels verder te verlagen. Kinderopvang staat bijvoorbeeld hoog op de agenda. Mario: ‘Vooral vrouwelijke statushouders profiteren hiervan, zoals we al zien bij een lokale stichting die activiteitgebonden kinderopvang al jaren met succes heeft ingeregeld en daarmee veel meer vrouwen bereikt. Dat nemen we over, zodat meer vrouwen dan kunnen meedoen aan ons programma.’

Sprekende resultaten

Sinds de start met een pilot in 2021 heeft Kansrijk Talent honderden mensen begeleid. In het laatste gedraaide programma van dit jaar alleen al behalen 140 deelnemers hun certificaat. ‘We zien een olievlek ontstaan’, zegt Mario. ‘Werkcoaches en andere instanties zien het succes en verwijzen steeds meer kandidaten door.’

De resultaten liegen er niet om: ongeveer 50% van de deelnemers stroomt direct door naar werk of een opleiding, terwijl anderen vrijwilligerswerk oppakken of aan verdere taalontwikkeling werken. Ook de persoonlijke groei van deelnemers wordt gemeten. ‘We volgen 15 basale competenties zoals zelfredzaamheid en weerbaarheid. Trainers kunnen zo ook hun aanpak verbeteren’, legt hij uit.

Vrij beschikbaar

Andere arbeidsmarktregio’s tonen inmiddels interesse in Kansrijk Talent. Mario van Dijk wordt regelmatig uitgenodigd om het concept uit te leggen. ‘Alle werkvormen staan voor onze acht leerwerkbedrijven in de cloud en zijn door onze trainers in de regio ontwikkeld en zijn voor de leer-/werkbedrijven in de regio vrij beschikbaar. Ik hoop dat dit programma op meer plekken wordt overgenomen. Het mooie van Kansrijk Talent is volgens mij dat het doel heel helder is: deelnemers in twaalf weken voorbereiden op een plek in de maatschappij, of dat nu werk, vrijwilligerswerk, of een opleiding is. Soms is meer zelfvertrouwen al een stap vooruit. We willen dat deelnemers ontdekken wat ze kunnen en durven dromen van wat mogelijk is.’