De Kansshop: een platform voor inwoners met een laag inkomen

Eemsdelta ligt in de meest noordoostelijke punt van de provincie Groningen. De gemeente ontstond op 1 januari 2021 na een fusie van de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum. Na de fusie is een duidelijke visie vastgesteld (‘Eemsdelta is dichtbij’) en werd de koers bepaald.

‘Daar begint het mee’, legt beleidsadviseur Tonny Evers uit tijdens de benchlearnbijeenkomst van de Divosa Benchmark over preventie van armoede en schulden op 20 juni 2024. ‘Wat wil je als gemeente bereiken en wat wil je daarvoor doen? Er is een nieuw armoedebeleid vastgesteld waarin de doelgroep en een passender aanbod worden benoemd. Wij willen armoede terugdringen en huishoudens helpen om financieel gezond te worden. Er zo vroeg mogelijk bij zijn om financiële problemen te voorkomen.'

Eenvoudiger

Evers: 'Uitkomen met je inkomen betekent kijken naar het inkomen en het gebruik van inkomensondersteunende voorzieningen, naar de uitgaven en naar de vaardigheden van mensen om deze in balans te brengen en te houden. Om dit te bereiken, moest onze dienstverlening wel toegankelijker worden. Voor huishoudens met een laag inkomen waren en zijn er allerlei regelingen en voorzieningen, alleen was het aanbod helaas niet zo overzichtelijk en kon de toegang eenvoudiger en gebruiksvriendelijker. Zo is de ambitie ontstaan om alles onder te brengen op één digitaal punt: dat werd de Kansshop.’

Wethouder Hans Ronde vult aan: ‘De voorzieningen voor mensen met weinig geld waren er dus al. Alleen het totaaloverzicht ontbrak en er moest voor iedere regeling een apart aanvraagformulier worden ingevuld. Bovendien werden er verschillende inkomensgrenzen gebruikt. Dat leverde bureaucratie en een hoop stress op, waardoor mensen afhaakten. In de Kansshop is alles gemakkelijk en op één plek te vinden, eenmalig aanmelden is voldoende. Daardoor zien we nu een enorme stijging van het gebruik van de regelingen en voorzieningen. En ja, dat kost meer, maar door de efficiëntie van het platform besparen we op andere uitgaven, zoals uitvoeringskosten. Het belangrijkste is dat mensen positief zijn, het geeft hen een goed gevoel dat ze mee kunnen doen.’

QR-code

De Kansshop geeft inzicht in wat er precies wordt aangevraagd en afgenomen. Door de afname van vouchers kan de gemeente monitoren welke regelingen succesvol zijn en waar behoefte aan is. Door de transparantie van het platform neemt ook het vinden en het gebruik van alle andere regelingen toe.

Evers: ‘De inwoners voor wie de Kansshop bestemd is, kunnen zich aanmelden. Met een QR-code krijgen zij een jaar lang toegang tot al het aanbod. Voor de huishoudens waarvan de gegevens bij ons bekend zijn, hebben we de accounts al klaargezet, zodat zij die alleen nog maar hoeven te activeren. Dat zijn er zo’n 1200 tot 1300 per jaar. Is dat niet het geval, dan wordt de aanvraag beoordeeld door de inkomensconsultent van de gemeente en kan het toegangsbewijs op die manier verstrekt worden. Voor mensen die niet of minder digitaal vaardig zijn, is er hulp beschikbaar om hen op weg te helpen. Hiermee bevorderen we ook de zelfredzaamheid van onze inwoners.’

Regie

Het succes van de Kansshop wordt gedeeld met de samenwerkende partijen, maar de gemeente voert de regie over het platform. Evers: ‘Persoonlijke informatie over de gebruikers wordt niet met de ketenpartners gedeeld, de QR-code volstaat voor de toegang tot al het aanbod. Zij vinden dit zelf ook prettig. Om een voorbeeld te noemen: voor de vrijwilligers van Kledingbank Maxima is het niet langer nodig om controle op de inkomensgrens van de doelgroep uit te voeren. Zij kunnen zich nu bezighouden met wat zij leuk vinden: de uitgifte van kleding aan hun klanten.’

Gratis openbaar vervoer

De gemeente had met de introductie van de Kansshop een aantal doelen voor ogen. Het belangrijkste was het onder de aandacht brengen van alle beschikbare regelingen en voorzieningen en het bereik en het gebruik daarvan te verhogen. Allerlei lokale en regionale ketenpartners en partijen werden bij de Kansshop betrokken.

‘De samenwerking was er vaak al. Dan is het gemakkelijker om goede afspraken met elkaar te maken’, zegt Evers. ‘Bij de inrichting van de Kansshop hebben we gewerkt met een stappenplan. De gemeentelijke regelingen kwamen er eerst op. Met uitzondering van de bijzondere bijstand, dat is maatwerk. Vervolgens is stapsgewijs het aanbod van onze ketenpartners toegevoegd, en dat breidt nog steeds uit. Zo werd in maart 2024 gratis gebruik van het openbaar vervoer tijdens de daluren toegevoegd. Dat is een enorm succes: in de eerste drie maanden werden hier 750 passen voor uitgegeven en zijn er al 12.000 ritten gemaakt.’

Ronde: ‘Aan dit initiatief is duidelijk behoefte, de belangstelling is groot. Het voorstel aan de raad is dan ook om hier tot 2026 mee door te gaan. Hopelijk kunnen we het gratis OV provinciaal oppakken. Dat is essentieel voor het succes.’

Innovatiebudget Digitale Overheid

Voor het realiseren van de Kansshop is door de gemeente Eemsdelta subsidie ingezet van het ‘Innovatiebudget Digitale Overheid’. Voor de aansluiting en het gebruik is een overeenkomst met Forus afgesloten. Tonny Evers: ‘Ik ben regelmatig in gesprek met collega’s van andere gemeenten die geïnteresseerd zijn. Als zij hier ook mee willen starten, is het niet nodig om het wiel opnieuw uit te vinden. De basis van het digitale platform is er al, iedere gemeente kan dit gebruiken met eigen vormgeving en inhoud. Ik adviseer om als gemeente het goede voorbeeld te geven en het platform allereerst te vullen met de eigen regelingen en daarna, stap voor stap, het aanbod van de ketenpartners toe te voegen.’